Mevsimlik tarım işçiliği Türkiye’deki en güvencesiz ve en çok can kaybının yaşandığı çalışma alanlarından birisidir.
Tarımsal üretimin ve gıda tedarik zincirinin devamlılığının sağlanması için mevsimlik tarım işçilerinin rolü yadsınamaz derecede önemlidir. Bu açıdan alınması gereken önlemler ve yapısal değişiklikler çok boyutlu ve çok aktörlü olmalıdır. Özellikle salgın sonrası dönemde mevsimlik tarım işçilerinin 6 aya yayılan hareketliliği göz önüne alındığında tarımsal üretimin yoğun olduğu ve mevsimlik gezici tarım işçilerinin bulunduğu illerde farklı aktörlerin temsiline açık, yerel ihtiyaçları tespit edip uygulamaları ona göre düzenleyecek, denetleme ve yaptırım yetkisine sahip bir koordinasyon kurumunun işlevselleşmesi gerekmektedir. Ekonomik önlemler açısından çiftçiye ürün desteği, pazara sorunsuz erişim, işçiye ayni ve parasal destek sağlanması mevsimlik tarım işçilerinin yaşadığı maddi problemleri hafifletecektir.
Pandemi sürecinde işsiz kalan ve herhangi bir sosyal yardımdan yararlanamayan geçici işsizlerin tarımsal işlere yönlendirilmesi, çeşitli sosyal güvenlik haklarından yararlanmasına olanak sağlayan önlemlerin hayata geçirilmesi gerekir. Bu çerçevede il ve ilçe düzeyinde bulunan İŞKUR müdürlükleri koordinasyonunda ihtiyaç duyulan işgücünün arz ve talebi bir araya getirebilir. Salgın sonrası risklerin devam ettiği göz önüne alınırsa sağlık önlemleri açısından mevsimlik tarım işçilerine yönelik bilgilendirme – farkındalık çalışmalarının arttırılması, hijyen malzemelerinin temini, sağlık taramalarının yapılması, acil durum sağlık hizmetlerine erişim sağlanmalıdır. Alt yapı ihtiyaçları bakımından mevsimlik tarım işçileri için korunaklı çadırlar, elektrik ve temiz içme suyu, kişi sayısına uygun olarak tuvalet ve banyolar, çevresel ilaçlama, rutin dezenfeksiyon ve çöp toplama hizmetleri temin edilmelidir. Sosyal yardım hizmetleri olarak gıda desteği, gebe, lohusa, bebek, yaşlı ve engelli bakım hizmetleri sağlanmalıdır.
Mevsimlik tarım işçileri ve ailelerine yönelik iş güvenliğinin arttırılması, tarla çalışma koşullarının iyileştirilmesi, maske ve eldiven temini, sosyal izolasyonun ve sosyal mesafenin sağlanması önem arz etmektedir. Mevsimlik tarım işçileri ile beraber gelen çocukların eğitimlerini devam ettirebilmeleri için işçilerin yoğun bulunduğu bölgelerde özellikle uzaktan eğitimin en önemli parçası olan Wi-Fi bağlantısı ve bilgisayarın bulunduğu ortamların oluşturulması, ders ve yardımcı kitap temini ile bu çocukların sınavlara katılımlarının sağlanması gerekmektedir. Yukarıda belirtilen önlemler ve politika önerileri doğrultusunda Türkiye’de mevsimlik tarım işçilerine yönelik atılması gereken adımlar birden fazla kurumun ve bakanlığın etkili koordinasyonunu zorunlu kılmaktadır. Karar alıcı mercilerin tarımsal üretim için büyük önem taşıyan ancak en kırılgan ve en güvencesiz iş sektörlerinden biri olan mevsimlik tarım işçiliği için kapsamlı ve etkili önlemler alması ve bu önlemlerin uygulanması konusunda ilgili bakanlıklar ve kurumların birlikte çalışmasını sağlaması zaruridir.
Osman KURŞUN
Saadet Partisi İl Başkan Yardımcısı
